O podstawowych pojeciach judaizmu

Gershom Scholem (1897-1982) byl i pozostaje najwybitniejszym wspolczesnym historykiem judaizmu. Urodzony w Berlinie, wyemigrowal do Palestyny jeszcze w miedzywojniu, przed powstaniem panstwa Izrael i osiadl tam na reszte zycia. Zajmowal sie przede wszystkim mistyka zydowska i z tej wlasnie perspektywy przedstawia w niniejszych wykladach z przelomu lat 50. i 60. XX wieku podstawowe pojecia judaizmu, takie jak Bog, stworzenie, objawienie, tradycja i zbawienie. Wydobywa zwiazki miedzy historycznymi nurtami - jak wplyw neoplatonizmu na pojmowanie biblijnego Boga czy stwarzanie "z czegos" w starozytnej mitologii a stwarzanie "z niczego" w religii, porownuje judaistyczna idee mesjanizmu z jej chrzescijanska wersja. W tych wykladach, tak jak w calej swojej tworczosci, Scholem "rehabilituje" zydowska mistyke, a zwlaszcza kabale, wykazujac, ze nie byla ona marginalnym nurtem judaizmu, lecz determinowala sama jego istote. Jednoczesnie mistyka stanowila wynik spotkania (i starcia) mysli biblijnej ze spekulatywna, w tym przypadku neoplatonska (tak jak chrzescijanskiego Boga wspolokreslil "Bog filozofow"). Niniejsza prezentacja "podstawowych pojec" nie jest wiec ich prostym encyklopedycznym opisem, lecz wprowadza nas od razu w samo meritum mysli Scholema, ktorej poswiecil on 60 lat swojego zycia w najtrudniejszej fazie historii ubieglego wieku.